Marie-Vivien “hiến kế” lấy lại thương hiệu Việt

Thời gian qua, nhiều thương hiệu Việt Nam nổi tiếng thế giới như: café Buôn Ma Thuột, café Đắk Lắk, kẹo dừa Bến Tre, nước mắm Phú Quốc… lần lượt bị “đánh cắp” bởi các doanh nghiệp nước ngoài.

Tuy vậy, việc dùng pháp luật quốc tế để buộc các doanh nghiệp nước ngoài phải trao trả lại thương hiệu là hoàn toàn có thể nếu doanh nghiệp Việt hiểu biết và quyết tâm.

Đây cũng là một trong những nội dung quan trọng trong cuộc hội thảo Bảo hộ chỉ dẫn địa lý do Trung tâm Văn hóa Pháp – L’Espace và Nhà Pháp luật Việt Pháp tổ chức, với sự với sự tham gia của các chuyên gia về sở hữu trí tuệ trong và ngoài nước, tại Hà Nội hôm qua 23/5.

Theo Cục sở hữu trí tuệ, “Chỉ dẫn địa lý là dấu hiệu dùng để chỉ sản phẩm có nguồn gốc từ khu vực, địa phương, vùng lãnh thổ hay quốc gia cụ thể. Danh tiếng của sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý được xác định bằng mức độ tín nhiệm của người tiêu dùng đối với sản phẩm đó thông qua mức độ rộng rãi người tiêu dùng biết đến và chọn lựa sản phẩm đó”. Bởi vậy, trong cuộc hội thảo, các chuyên gia đều nhất mạnh tầm quan trọng sống còn của việc bảo hộ chỉ dẫn địa lý trong cạnh tranh quốc tế.

Cuộc hội thảo cũng đề cập đến vấn đề mà dư luận trong nước đang xôn xao bất bình gần đây: vụ việc thương hiệu café Buôn Ma Thuột nổi tiếng của Việt Nam bị công ty Guangzhou Buon Ma Thuot Coffee Co., Ltd. (Trung Quốc) “cướp trắng”. Điều này đẩy café Buôn Ma Thuột vào thảm cảnh: xây dựng trăm năm mất một ngày!

Đáng buồn là thương hiệu này được cấp bảo hộ chỉ dẫn địa lý từ năm 2005 song các doanh nghiệp địa phương cũng như chính quyền tỉnh không biết làm gì với chỉ dẫn địa lý đó. Cho đến khi phát hiện thương hiệu café này bị các công ty nước ngoài “khoác áo” bảo hộ và khai thác kinh doanh trên đất người. 

Điều này đã khiến một thương hiệu phải mất cả gần trăm năm xây dựng rơi vào tình cảnh trớ trêu. Loại café trồng và sản xuất ở Buôn Ma Thuột sẽ bị chặn ngay ở cửa khẩu nếu đóng mác café Buôn Ma Thuột khi xuất khẩu sang quốc gia mà công ty nước ngoài đã đăng ký bảo hộ độc quyền. Cuộc “ăn cướp” trắng trợn và ngoạn mục đã đẩy thương hiệu Việt bị thu hẹp thị trường. Nguy hiểm hơn, loại café “ăn theo” kia với chất lượng không được đảm bảo, rất có thể sẽ làm hoen nhòa uy tín của café Buôn Ma Thuột. Trong cơn nguy biến này, điểm tựa lớn nhất của các doanh nghiệp và các cấp có thẩm quyền nên vin vào để xoay chuyển tình thế là “bảo hộ chỉ dẫn địa lý”.

Bà Marie-Vivien, thuộc Trung tâm hợp tác quốc tế về nghiên cứu nông nghiệp cho phát triển của Pháp (CIRAD), chuyên gia trong lĩnh vực chỉ dẫn địa lý cũng đã bày tỏ rõ quan điểm trong vụ việc café Buôn Ma Thuột. Theo bà, Trung Quốc là thành viên WTO nên phải tôn trọng WTO. Bởi hành động đăng ký bảo hộ của doanh nghiệp Trung Quốc với café Buôn Ma Thuột rất dễ gây nguy cơ nhầm lẫn cho người tiêu dùng. 

Bà cũng nhấn mạnh để lấy lại được thương hiệu café Buôn Ma Thuột, Việt Nam cần chứng minh đầy đủ những tiêu chí bảo hộ chỉ dẫn địa lý đồng thời chứng minh phía doanh nghiệp nước ngoài cố ý gây hiểu nhầm thương hiệu. 

Cùng với quá trình lập hồ sơ chứng minh, bà Marie-Vivien cũng tư vấn giới truyền thông Việt Nam cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền hơn nữa. Để người tiêu dùng nước sở tại biết loại café mang tên Buôn Ma Thuột đang lưu hành ở Trung Quốc không phải café sản xuất ở Việt Nam.